ହାତଟଣା ରିକ୍ସା ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇଲେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ

ଆଉ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବନି ରିକ୍ସା । ସବୋର୍ଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟଳୟ ରିକ୍ସା ଟଣା ଉପରେ ଲଗାଇଲେ ରୋକ। ରିକ୍ସା ଟଣା ଵନ୍ଦ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ। ରିକ୍ସା ଟଣାକୁ ଅମାନବୀୟ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ। ବର୍ତ୍ତମାନ ସଭ୍ୟ ସମାଜରେ ରିକ୍ସା ଟଣା ଅଶୋଭନୀୟ କହିଛନ୍ତି କୋର୍ଟ। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଆଉ ଜଣଙ୍କୁ ଟାଣିବ କାହିଁକି। ସ୍ୱାଧୀନତାର ୭୮ ବର୍ଷ ପରେ ଏସବୁ ବୃତ୍ତି ପାଇଁ କାହିଁକି କରାଯାଉଛି ବାଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ କୋର୍ଟ।

ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଚଳନର ୭୫ ବର୍ଷ ପରେ ଏ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ କାର୍ଯ୍ୟ କାହିଁକି ହେଉଛି ବୋଲି ପଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ। ତୁରନ୍ତ ରିକ୍ସାଟଣା ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ସବୋର୍ଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟଳୟ। ରିକ୍ସାକୁ ବେଉସା କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ହେଉ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି କୋର୍ଟ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ପଶ୍ଚିମଘାଟ ପର୍ବତମାଳାରେ ଏକ ପାହାଡ଼ ଷ୍ଟେସନ ଅଛି – ମାଥେରାନ। ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ‘ପରିବେଶ-ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳ’ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଅର୍ଥାତ୍ ପରିବେଶକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଏଠାରେ ଯାନବାହାନ ନିଷେଧ। ତେଣୁ, ଏଠାରେ ନା କାର ଚାଲିଥାଏ ନା ବାଇକ୍‌। ଏହି କାରଣରୁ ଆଜି ମଧ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କୁ ହାତରେ ଟାଣି ରିକ୍ସାରେ ଏଠାକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ। ଅର୍ଥାତ୍‌, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କୁ ଟାଣି ପାହାଡ଼ୀ ରାସ୍ତାରେ ନେଇଯାଆନ୍ତି। ଏହା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବା ଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହି ଚିତ୍ର କୌଣସି ପୁରୁଣା ଯୁଗର ନୁହେଁ, ବରଂ ଆଜିର, ୨୦୨୫। ଏବଂ ଏହା ହିଁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଆଘାତ ଦେଇଛି।

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କ’ଣ କହିଥିଲେ?
ବୁଧବାର ଦିନ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଏହି ମାମଲା ଉଠିବା ପରେ, ଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ବି.ଆର. ଗଭାଇ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦୁଇ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। କୋର୍ଟ କହିଥିଲେ, “ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖଦ ଯେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଆମ ଦେଶରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ହାତ ଧରି ଟାଣିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି। ଯେତେବେଳେ ଆମର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସମାନତାର ଅଧିକାର ଦିଏ, ତେବେ ଏପରି କିପରି ହୋଇପାରିବ? ବିଚାରପତିମାନେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଥିଲେ ଯେ ଆମେ କ’ଣ ସମ୍ବିଧାନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥକ ନ୍ୟାୟକୁ ପ୍ରକୃତରେ ବୁଝିପାରୁଛୁ? ତା’ପରେ ସେମାନେ ନିଜେ ଉତ୍ତର ଦେଲେ – ବୋଧହୁଏ ନୁହେଁ।
୪୫ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା କଥା, ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଉନ୍ନତି ନାହିଁ ।

କୋର୍ଟ ଏହା ମଧ୍ୟ ମନେ ପକାଇ ଦେଇଛି ଯେ ୪୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପଞ୍ଜାବର ସାଇକେଲ ରିକ୍ସା ଚାଳକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦେଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେ କୋର୍ଟ କହିଥିଲେ ଯେ ରିକ୍ସା ଚାଳକମାନଙ୍କୁ ଏକ ଉନ୍ନତ ଜୀବନ ମିଳିବା ଉଚିତ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। କିନ୍ତୁ ଏତେ ବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ମାଥେରାନ ଭଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିସ୍ଥିତି ବଦଳି ନାହିଁ। ଆଜି ମଧ୍ୟ ଲୋକମାନେ ସେଠାରେ ରିକ୍ସା ଟାଣୁଛନ୍ତି, ଯେପରି ଦାସତ୍ୱ ଯୁଗରେ ହେଉଥିଲା।

ସରକାରଙ୍କୁ କଡ଼ା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି
କୋର୍ଟ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆଉ ବିଳମ୍ବ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ସରକାରଙ୍କୁ ୬ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଯୋଜନା କରିବାକୁ ପଡିବ।
ଯେଉଁଥିରେ ହାତ ଧରି ରିକ୍ସା ଟାଣୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଇ-ରିକ୍ସା ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଉଚିତ। କୋର୍ଟ ଏହା ମଧ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ସରକାର ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ସେ ନିଜେ ଏହି ଇ-ରିକ୍ସା କିଣି ସେହି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଭଡ଼ାରେ ଦେଇପାରିବେ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ସେହି ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଜୀବିକା ମଧ୍ୟ ଚାଲିବ ଏବଂ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ମାନର ସହିତ ବଞ୍ଚିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇବେ।

ଗୁଜରାଟରୁ ଶିଖିବା ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ
ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ଗୁଜରାଟର ଏକ ଯୋଜନାର ଉଦାହରଣ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ। ସରକାର ଗୁଜୁରାଟର ସର୍ଦ୍ଦାର ସରୋବର ଡ୍ୟାମ ନିକଟରେ “ଷ୍ଟାଚ୍ୟୁ ଅଫ୍ ୟୁନିଟି” ନିକଟରେ ଏକ ଇ-ରିକ୍ସା ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ଆଦିବାସୀ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଇ-ରିକ୍ସା ଦିଆଯାଇଛି। ଯାହାକୁ ସେମାନେ ନିଜେ ଚଲାଇ ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ମହିଳାଙ୍କୁ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ ହେବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ମାନ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। କୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟ ଏହା କରିବା ଉଚିତ।