ଆପଲ୍‌ର ଭାରତୀୟ ଉତ୍ପାଦନ ସ୍ୱପ୍ନ ପାଇଁ ବିରଳ ଧାତୁ ଅଭାବ: କଟକଣା ଲଗାଇଲା ଚାଇନା

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,23।7: ଆପଲ୍‌ର ଚାଇନା ବାହାରେ ଉତ୍ପାଦନ ବିସ୍ତାର କରିବାର ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ଯୋଜନା ଭାରତରେ ଏକ ଗୁରୁତର ପ୍ରତିବନ୍ଧକର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି। ତେଲଙ୍ଗାନାର କୋଙ୍ଗାରା କାଲାନ୍‌ରେ ଥିବା ଫକ୍ସକନ୍‌ର ଏୟାରପଡ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ କାରଖାନାରେ ବିରଳ ଧାତୁ, ବିଶେଷତଃ ଡିସପୋରସିୟମ୍‌ର ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି। ଚାଇନାର ବିରଳ ଧାତୁ ରପ୍ତାନୀ ଉପରେ କଡ଼ା କଟକଣା ଏହି ସମସ୍ୟାର ମୂଳ କାରଣ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଛି।

ଚାଇନା, ଯିଏ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ୍ ବିରଳ ପୃଥିବୀ ଧାତୁ ଉତ୍ପାଦକ, ୨୦୨୫ ଏପ୍ରିଲରେ ସାମାରିୟମ, ଗାଡୋଲିନିୟମ, ଟେରବିୟମ, ଡିସପୋରସିୟମ, ଲୁଟେସିୟମ, ସ୍କାଣ୍ଡିୟମ ଓ ଇଟ୍ରିୟମ ଆଦି ସାତଟି ମଧ୍ୟମ ଓ ଭାରୀ ବିରଳ ଧାତୁର ରପ୍ତାନୀ ଉପରେ କଟକଣା ଲଗାଇଛି। ଏହା ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଟାରିଫ ଧମକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସ୍ୱରୂପ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଉଛି। ଏୟାରପଡ୍ସରେ ବ୍ୟବହୃତ ଉଚ୍ଚ-କ୍ଷମତାସମ୍ପନ୍ନ ଚୁମ୍ବକ ତିଆରିରେ ଡିସପୋରସିୟମ ଓ ନିଓଡିମିୟମ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ। ଡିସପୋରସିୟମ ନିଓଡିମିୟମ ଚୁମ୍ବକକୁ ଉଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରାରେ ସ୍ଥିରତା ପ୍ରଦାନ କରେ, ଯାହା ଏୟାରପଡ୍ସର କମ୍ପାକ୍ଟ ସ୍ପିକର ଓ ହାପ୍ଟିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ।

ଫକ୍ସକନ୍ ଇଣ୍ଟରକନେକ୍ଟ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (FIT), ଯିଏ ହାଇଦ୍ରାବାଦଠାରୁ ୪୫ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ କୋଙ୍ଗାରା କାଲାନ୍‌ରେ ଏୟାରପଡ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଛି, ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ତେଲଙ୍ଗାନା ସରକାରଙ୍କ ନିକଟକୁ ନେଇଛି। ତେଲଙ୍ଗାନା ସରକାର ଏହି ବିଷୟକୁ ଶିଳ୍ପ ଓ ଅଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ବିଭାଗ (DPIIT) ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି। ଫକ୍ସକନ୍ ଏଣ୍ଡ ୟୁଜର ସାର୍ଟିଫିକେଟ (EUC) ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମନ୍ତ୍ରାଳୟମାନଙ୍କ ସହାୟତା ମାଗିଛି, ଯାହା ଚାଇନାରୁ ରପ୍ତାନୀ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ। ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଓ ଚାଇନା ଦୂତାବାସ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି, କିନ୍ତୁ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ୪୫-୫୦ ଦିନ ଲାଗିପାରେ।

ଯଦିଓ ଫକ୍ସକନ୍ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବନ୍ଦ ହୋଇ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଡିସପୋରସିୟମର ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ପାଦନ ଧୀମା ହୋଇଛି। ଫକ୍ସକନ୍ ବର୍ତ୍ତମାନର ମଜୁଦ ସହ ଉତ୍ପାଦନ ଜାରି ରଖିଛି, କିନ୍ତୁ ନୂତନ ଶିପମେଣ୍ଟ ନ ପହଞ୍ଚିଲେ ଏହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ହେବ ନାହିଁ। ଏହି ସମସ୍ୟା କେବଳ ଏୟାରପଡ୍ସ ନୁହେଁ, ବରଂ ବିରଳ ଧାତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଗାଡ଼ି ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।

ଚାଇନା ବିଶ୍ୱର ୯୫% ଡିସପୋରସିୟମ ଉତ୍ପାଦନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛି, ଯାହା ଏୟାରପଡ୍ସର ପ୍ରିମିୟମ ଅଡିଓ ଡ୍ରାଇଭର ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ। ଚାଇନାର ରପ୍ତାନୀ କଟକଣା ଭାରତର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଇଣ୍ଡିଆ ସେଲୁଲାର ଆଣ୍ଡ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଆସୋସିଏସନ (ICEA) ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ନେଇ ସରକାରଙ୍କୁ ସତର୍କ କରିଛି, ଏବଂ ବିରଳ ଧାତୁ ପାଇଁ ବିକଳ୍ପ ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ସୁରକ୍ଷିତ ଉତ୍ସ ଗଢ଼ିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଜୋର ଦେଇଛି।

ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଫକ୍ସକନ୍ ଭାରତରୁ ୩୦୦ରୁ ଅଧିକ ଚୀନୀ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଓ ଟେକନିସିଆନଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିଛି, ଯାହା ଆପଲ୍‌ର ଆଇଫୋନ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରୁଛି। ଏହା ଚାଇନା ସରକାରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ହୋଇଥିବା ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି, ଯିଏ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଓ ଦକ୍ଷ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣକୁ ଭାରତ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଭାରତୀୟ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ତାଲିମ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଯାହା ଉତ୍ପାଦନ ଦକ୍ଷତା ଓ ଖର୍ଚ୍ଚ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ।

ଆପଲ୍ ୨୦୨୬ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଆମେରିକା ପାଇଁ ଅଧିକାଂଶ ଆଇଫୋନ ଭାରତରେ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। କିନ୍ତୁ ଚାଇନାର ରପ୍ତାନୀ କଟକଣା ଓ ଦକ୍ଷ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଅଭାବ ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରୁଛି। ଭାରତୀୟ ସରକାର ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଓ ଚୀନରେ ଥିବା ଭାରତୀୟ ଦୂତାବାସ ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ଭାରତ ବିରଳ ଧାତୁ ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ସ ଗଢ଼ିବା ଦିଗରେ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି।